Spoorveiligheid als centraal thema in "Thuis"

Op woensdag 19 juni 2019 werden kijkers van de populaire VRT reeks Thuis geconfronteerd met een verhaallijn rond spoorlopen en het negeren van de verkeersregels aan overwegen. Een samenwerking tussen één en spoorinfrastructuurbeheerder Infrabel. De volgende dagen ontwikkelde deze verhaallijn zich verder. 1,2 miljoen kijkers zagen hoe Bill, een van de personages uit de reeks, aangereden werd door een trein en nadien aan zijn verwondingen overleed in het ziekenhuis. Ook de financiële, juridische en administratieve gevolgen kwamen uitgebreid aan bod. Het was de eerste keer dat 2 overheidsbedrijven op deze manier samenwerkten om het grote publiek te sensibiliseren. En dat heeft gewerkt.

Na de seizoensfinale van Thuis deed de studiedienst van de VRT, tussen 25 juni en 3 juli, een onderzoek bij 1.320 Vlamingen om na te gaan hoeveel mensen er in contact kwamen met het thema spoorlopen en wat de gevolgen daarvan waren. Vooral bij vrouwen en jongeren speelde Thuis een belangrijke rol om het thema spoorlopen op de agenda te zetten. De resultaten zijn uitermate positief.

Tussen januari en mei 2019 waren er al 353 officiële meldingen van spoorlopen, een stijging van 11% ten opzichte van dezelfde periode in 2018. Daarbij vielen één dode en drie zwaargewonden. In de eerste vijf maanden van dit jaar waren er ook al 21 ongevallen aan overwegen, een stijging van meer dan 23% ten opzichte van dezelfde periode in 2018, met 4 dodelijke slachtoffers tot gevolg.

Bovendien komt niet alleen de emotionele kant van het verhaal aan bod. We werkten ook de financiële impact van spoorlopen volledig uit in de verhaallijn. Wat is de strafmaat, wie moet wat betalen en hoeveel? Specialisten van onze juridische dienst gaven advies aan de scenarioschrijvers. Alles moest waarheidsgetrouw zijn, van de instanties die ter plaatse komen tot de schadeclaims en de verzekeringsmaatschappijen.

Bij een ongeval met een spoorloper of iemand die het rode licht aan een overweg negeert, heb je enerzijds het politionele en gerechtelijke luik en anderzijds het luik van de verzekeringen.

Politioneel/gerechtelijk

• Spoorlopen is een overtreding van de 1e graad en wordt bestraft met een geldboete van 80-2.000€ (incl. opdeciemen). Maar er kan ook verwezen worden naar de Wet op de Politie van de Spoorwegen (27/4/2018). Daardoor kan een overtreding bestraft worden met een gevangenisstraf van 8 dagen tot 5 jaar en/of een geldboete van minstens 208€, of met een administratieve geldboete van 300€.
• Wie de verkeersregels aan een overweg negeert, begaat een overtreding van de 4e graad (de zwaarste) en wordt bestraft met een geldboete van 320-4.000€ (incl. opdeciemen) en met een verval van het recht tot het besturen van een motorvoertuig voor een duur van ten minste 8 dagen en ten hoogste 5 jaar.

Verzekeringen

Als iemand schade veroorzaakt aan Infrabel, zal de infrastructuurbeheerder hiervan een inventaris opmaken. Wat wordt er in rekening gebracht? Onder meer: de schade aan spoorinfrastructuur, arbeidsuren personeel en verlies aan inkomsten bij afgeschafte treinen. Dat document wordt vervolgens opgestuurd naar de persoon die aansprakelijk is en zijn/haar verzekeringsmaatschappij.

Als er discussie is, volgt een tegensprekelijke expertise. Bij akkoord betaalt de verzekeringsmaatschappij van de burgerlijke aansprakelijke uit aan Infrabel. Indien die niet verzekerd is, moet hij/zij alles zelf betalen. Is dat niet mogelijk, dan wordt er een afbetalingsplan voorgesteld. Als ook dat niet gaat, wordt het dossier afgesloten. Voor dat gebeurt, zal een gerechtsdeurwaarder eerst nog nagaan of de burgerlijke aansprakelijke echt wel onvermogend is. Als de burgerlijke aansprakelijke minderjarig is, worden de kosten verhaald op de ouders of voogd. In geval van overlijden, kan het zijn dat de nabestaanden moeten opdraaien voor de kosten. Dat wordt geval per geval onderzocht en kan afhangen van de concrete omstandigheden en de omvang van de schade.